Türkiye’de günde 22.719 ton, yılda 8,29 milyon ton, un kullanılıyor günde 90,9 milyon adet ekmek yapılıyor. Bunlardan 86 milyon adet ekmek yeniliyor, Günde 1.223 ton, yılda 447 bin ton, günde 4,9 milyon adet ekmek israf ediliyor. Fırından çıkan ekmeğin % 5,4’u israf ediliyor. Bu israfın:
• 3 milyonu fırınlarda (% 62,1),
• 1,4 milyonu hanelerde (% 27,7),
• 0,5 milyonu personel ve öğrenci yemekhaneleri ile lokanta ve otellerde (% 10,2) yapılıyor.
[ Öğr. Gör. Berker Çiftçi (AİBÜ Mengen MYO Aşçılık Programı) ]
Bir tarafta Afrika’da insanlar bir parça yiyecek bulamadığı için hayatını kaybederken, dünyanın birçok ülkesinde her gün tonlarca gıda israf edilerek çöpe atılıyor. Yılda 805 milyon insan yetersiz besleniyor, yaklaşık 10 milyon insanın ise açlık ve yetersiz beslenmeden hayatını kaybediyor, dünyada yıllık 1,3 milyar ton gıda israf ediliyor. Bu israfın ekonomik değeri ise 1 trilyon dolara karşılık gelmektedir.
İsraf edilen yiyecekler dünya gastronomisinin önemli bir problemi olarak gözüküyor. Türkiye gastronomi turizminde neredeyse 4 tabaktan bir tanesi çöpe gidiyor ve büyük ekonomik kayıplar ortaya çıkıyor. Anadolu coğrafyasında yaşayanlar israftan kaçmaya, her şeyi ölçülü kullanmaya dikkat etmiştir. Ayet-i kerime ve hadisi şerifler israf konusunda insanları ikaz etmiştir. “Yiyiniz, içiniz, israf etmeyiniz.”( Arâf Suresi, Ayet 31)
İsraf, gastronomi sektörünün kanayan yarası olarak devam etmekte ve kullanılmayan yiyeceklerin geri dönüşümü ve değerlendirilmesi bu yaranın kapanmasını sağlıyor. Ancak büyük otel ve restoranlar gıda güvenliğine dikkat etmek ve risk almamak adına açık büfelerden, restoranlardan artan yemeklerin büyük bir kısmını çöpe atıyor. Bu yiyeceklerin değerlendirilmesi tek umudumuz; ancak yiyecek içecek işletmeleri artık yiyecekler konusunda gereken itinayı ne kadar gösteriyor, bu konu tartışılır.
Otellerden ziyade evlerde de ciddi bir israf göze çarpıyor. Bu israfı azaltmak için aşağıda yazılı, artık yemeklerin aşçılar ve hanımlar tarafından değerlendirilmesi mutfakta maddi manevi bereketin sebebi olacaktır.
Mutfakta İsrafı Önleyen 10 Tüyo
  • Kabak dolmasını değerlendirmek için mücver yapabilirsiniz ya da iyice ezip börek içi yapabilirsiniz.
  • Nohut ve kuru fasulye gibi bakliyat yemeklerini değerlendirmek için bulgur veya pirinç pilavı yapabilirsiniz.
  • Makarna yemeklerini değerlendirmek için fırında, fırın makarnaya çevrilir. Ya da sade makarna ise salata yapılabilir. Ufak doğranıp yufkanın içine konulup börek yapılır. Küçük küçük doğranıp mercimek çorbasına konulur. Tavada ters yüz börek yapılabilir.
  • Mercimek yemeğini değerlendirmek için süzerek böreklere koyabilirsiniz. Bulgur veya pirinç pilavına koyabilirsiniz.
  • Kekleri değerlendirmek için yeniden fırınlayıp taze hale getirebilirsiniz. Küçük parçalara bölüp üzerine puding dökebilirsiniz. Kakaolu kekleri ufalayıp ayçöreği yapabilirsiniz.
  • Tavuk ve etlerin yağını değerlendirmek için fırında pişen tavuk veya etlerin yağını ve suyunu süzdükten sonra çorba ve pilavlarda kullanabilirsiniz. Veya bu suyu ve yağı dipfrizde dondurup tablet et suyu yerine kullanabilirsiniz.
  • Lahanaları değerlendirmek için lahana salatası yapabilirsiniz. Lahana turşusu yapabilirsiniz.
  • Zeytinleri değerlendirmek için zeytinli kek, zeytinli poğaça, zeytinli ekmek, zeytin ezmesi zeytin salatası yapabilirsiniz.
  • Elmaları değerlendirmek için elmalı kek veya kurabiyeler, elma tatlısı, elma kompostosu, elma püresi, elma reçeli veya marmalatı yapabilirsiniz.
  • Hamsileri değerlendirmek için hamsi köftesi, hamsili ekmek, hamsi mücveri yapabilirsiniz.